Van MaaS naar MaaF: hoe mobiliteit echt in dienst van de bestemming komt
MaaS blijft hangen in pilots. Tijd voor een stap verder: Mobility as a Feature in de praktijk.
Al eerder schreef ik een artikel over MaaF. Dat artikel ging over het idee dat mobiliteit geen dienst is, maar een functie? Lees dat hier terug.
Nu ga we een verdiepende reis maken. We gaan het hebben over Mobility as a Feature in het toerisme. Van losse apps naar één reiservaring.
Waarom vind ik dit een interessante reis worden
Ik hoor en lees vaker: reizigers haken af door app-hoppen. Ze zoeken, plannen, boeken en betalen in vijf verschillende omgevingen. Dat frustreert. In mijn eerdere stuk over Mobility as a Feature (MaaF) schetste ik hoe mobiliteit dienst levert aan iets groters: de reden van de reis. Een nieuwe onderzoek van Ivaldi et al. naar integratie en toerisme1 dat ik las, bevestigt dat gevoel. Geen enkele top-travelapp levert vandaag écht een geïntegreerd pakket voor vervoer én toeristische beleving. Er gaapt dus een gat. Dat triggert. Voeg je die bestaande lagen slim samen, dan verdwijnt gedoe en stijgt tevredenheid. Dit artikel verkent waar anderen heen gaan, wat werkt, en welke bouwstenen we nu al inzetten in Nederland.
Waar gaan anderen heen met dit thema
De basis start bij definities en niveaus. UITP beschrijft MaaS als integratie van diensten met plannen, boeken en betalen in één aanbod, gedragen door sterk ov en actieve mobiliteit. Het doel: een naadloze ervaring, minder autoafhankelijkheid en betere leefkwaliteit. 2
Wetenschap onderscheidt integratieniveaus: van losse informatie tot bundels en beleid. Hogere niveaus vragen diepere techniek, contracten en pricing. Ze leveren ook meer maatschappelijke impact.3
Kijk je naar echte casussen, dan duiken twee lijnen op.
De eerste lijn: publieke MaaS-apps die breed ontsluiten. In Berlijn geeft Jelbi4 toegang tot plannen, boeken en betalen voor ov, deelmodi en taxi in één omgeving. De app positioneert zich nadrukkelijk als “one app that meets all your mobility needs” en koppelt real-time informatie aan transacties.
In de regio Parijs groeit Île-de-France Mobilités door naar ticketing op de smartphone, inclusief Navigo Liberté+ in de app5. De recente stap naar een volledig digitale variant vergroot gemak en zet de deur open naar bundels rond events en toeristische hotspots.
De tweede lijn: destination-apps die toeristische waarde bieden maar mobiliteit nog onvoldoende meenemen. Amsterdam levert met de City Card al een sterke bundel van musea, ov en extra’s. Toch vraagt de app nog vaak om schakelen naar andere kanalen voor details of aanvullende mobiliteit buiten GVB. Toeristvriendelijk ticketing werkt, maar de reis blijft gefragmenteerd zodra iemand een deelfiets of regionaal vervoer nodig heeft.
Buiten Europa zien we een derde spoor: super-apps en event-platforms die ervaringen naast vervoer zetten. Het bekendste Europese voorbeeld met Chinese doelgroep: de MyHelsinki-mini-app in WeChat6. Die combineert lokale tips, betalen in de vertrouwde omgeving en toegang tot mobiliteitspartners. Daarmee verdween drempelvrees rond ov en betalingen bij een groeiende bezoekersgroep.
Wat betekent dit voor MaaF? Het eerder genoemde onderzoek naar top-travelapps laat een duidelijke marktgap zien. Geen enkele wereldwijde app levert vandaag een volwassen combinatie van toerisme-features en volwaardige MaaS-integratie. Vooral MaaS- apps en apps van online travel agencies scoren goed, destination-apps laten kansen liggen. Voor lokale overheden ligt hier strategische waarde: één platform verhoogt gebruiksgemak én monetisatie, mits je bundels en ticketing echt samenbrengt.
Relevantie voor Nederland ligt voor het oprapen. Met OVpay checken reizigers landelijk in en uit met betaalpas of telefoon. Dat maakt drempelloze toegang tot ov mogelijk in elke stad. Combineer je dat met stedelijke passen (zoals de City Card) en curated ervaringen, dan ontstaat precies die MaaF-laag: mobiliteit onzichtbaar, beleving centraal.
Tot slot de les uit de niveaus: informatie alleen redt het niet. Bundels en transacties maken het verschil. Onderzoek van o.a. Sochor et al.7 benadrukt dat planners zonder ticketing zelden autogebruik doorbreken. Alleen met integrale prijs- en productvormen, afspraken over data en risicoverdeling en een duidelijke regierol van de overheid groeit de impact.
En nu? Hoe gaat dit verder?
De route vooruit vraagt minder features en meer samenhang. Drie concrete stappen:
Maak de bestemming leidend. Bouw “journey-to-experience”-flows: kies activiteit, tijdslot en locatie; de app voegt reis en toegang samen. Denk aan een Van Gogh-middag: entree + tijdslot + ov (OVpay) + deelfiets voor het laatste stuk. Eén mandje, één betaling, één QR. Gebruik bestaande City-Card-contracten als vliegwiel.
Stapel ticketing en pricing. EMV-toegang via OVpay ligt er al. Voeg daar dynamische bundels aan toe: dag-caps die ook musea of evenementen meenemen, of kortingen bij daluren. Werk vanuit publieke waarden: transparante voorwaarden, prijsbescherming en toegankelijkheid.
Regie op data en contracten. Organiseer afspraken over productdefinities, restitutie, storingen en klantservice over de hele keten. Baseer je governance op de MaaS-niveaus: wie levert informatie, wie faciliteert transacties, wie bundelt, wie staat garant? Gebruik Europese voorbeelden (Jelbi, Île-de-France) als referentie en toets op Nederlandse randvoorwaarden, zoals toegankelijkheid en privacy-standaarden.
Aanpalende thema’s vragen vervolg: stedelijke toerisme-sturing, betalingen en Payment Service Directive (PSD2), last-mile-veiligheid, inclusieve mobiliteit, én de rol van AI in personalisatie. Elk thema raakt de kern: maak mobiliteit onzichtbaar en de ervaring sterk. Start met één of twee complete “feature-pakketten” per stad, leer snel, schaal daarna regionaal. De markt wacht. De techniek ook.
Wat heeft bijgedragen bij deze reis. De bronnen.
Ivaldi, E., Pavanini, T., & Musso, E. (2025). Integrating Mobility as a Service and Tourism: A review of the world’s top travel apps. International Journal of Transport Economics, 52(4). https://doi.org/10.19272/202506704003
UITP. (2019). Policy Brief: Ready for MaaS? https://www.uitp.org
Sochor, J., Karlsson, M., & Strömberg, H. (2018). A topological approach to Mobility as a Service. Travel Behaviour and Society, 11, 83–93.
Berlin’s public transport and sharing services in one app. https://www.jelbi.de
Île-de-France Mobilités. (n.d.). App-store beschrijvingen; Le Monde. (2025, June 23). Le passe Navigo Liberté+ sur smartphone. lemonde.fr
City of Helsinki. (2019). New visitor app by the City of Helsinki and Tencent; City Nation Place. (2019, Nov 1) myhelsinki.fi
Sochor, J. (2021). Piecing Together the Puzzle: MaaS from the User and Service Design Perspectives.